Malina (Rubus) należy do rodziny różowatych (Rosaceae), który obejmuje maliny i jeżyny. Znanych jest około 120 gatunków malin. W Europie i Azji najbardziej rozpowszechnione są malina właściwa (Rubus idaeus) i jeżyna arktyczna (Rubus arcticus). W Polsce rośnie malina właściwa (Rubus idaeus). Z jagód i liści tych krzewów przyrządza się pyszną herbatę malinową.
Maliny to wieloletnie krzewy lub półkrzewy. Łodyga jest prosta, pnąca, zwykle kolczasta, o wysokości dochodzącej do 1-3 m. Liście są 3-5-7 listkowe. Kwiaty są zazwyczaj obupłciowe, białe, fioletowe lub różowe. Jagody są czerwone lub żółte. Zawierają węglowodany, kwasy organiczne, potas, wapń, żelazo, witaminę C, prowitaminę A, witaminę B, substancje aromatyczne i kwas salicylowy. Owoce malin można spożywać świeże albo w postaci przetworzonej.
Malina jest znana jako roślina uprawna od bardzo dawna. Najlepiej rośnie na glebach osłoniętych od wiatru, wilgotnych i luźnych. Do celów leczniczych nadają się zarówno dzikie maliny, jak i maliny z przydomowego ogródka.
Zbiór, suszenie i mrożenie malin
Owoce malin zbiera się między lipcem a sierpniem, niektóre z odmian owocują, aż do pierwszych przymrozków. Liście natomiast zbiera się między czerwcem a wrześniem. Najlepszy jest pogodny dzień, po wyschnięciu rosy. Suszone gałązki z kwiatami i liśćmi są również wykorzystywane do produkcji herbat. Zebrany surowiec leczniczy rozkłada się cienką warstwą i suszy w cieniu lub w wentylowanym pomieszczeniu chronionym przed bezpośrednim działaniem promieni słonecznych. Po wysuszeniu maliny mogą być przechowywane w płóciennych workach przez okres do 1 roku.
Jagody malin można zamrozić na zimę. Owoce mogą być całe lub rozdrobnione, z cukrem lub bez. Po umyciu, odsączeniu i przygotowaniu do zamrożenia, jagody umieszcza się w zamrażarce w jednej warstwie na folii. Po zamrożeniu jagody przekłada się do torebek lub pudełek do zamrażania i wkłada do zamrażarki. Mogą być przechowywane w ten sposób przez około rok. Mrożone maliny zachowują cenne substancje lepiej niż suszone. Mrożone maliny szybko się rozmrażają po namoczeniu w zimnej wodzie.
Korzystne właściwości herbaty malinowej
Korzyści zdrowotne malin są znane medycynie ludowej od dawna, ale ich właściwości lecznicze potwierdzają także współczesne badania naukowe.
- Liście malin są dobrym źródłem przeciwutleniaczy. Są one szczególnie bogate w związki przeciwutleniające, takie jak elagotaniny, kwas hydroksybenzoesowy i antocyjany. Przeciwutleniacze mogą pomóc neutralizować wolne rodniki i chronić przed różnymi stanami zapalnymi i chorobami przewlekłymi. Ponadto liście malin zawierają niewielkie ilości kwasów elagowych, które, jak wykazały badania, mają działanie przeciwnowotworowe. I choć potrzebne są dalsze badania nad potencjałem przeciwnowotworowym liści malin, obecne wyniki są zachęcające.
- Poprawia samopoczucie podczas ciąży. Herbaty ziołowe były używane przez akuszerki od bardzo dawna, w celu przezwyciężenia niektórych negatywnych objawów związanych z ciążą i porodem. Co ciekawe, w jednym z badań z udziałem 121 kobiet w ciąży, 38% z nich zgłosiło picie herbaty z liści malin podczas ciąży. Niektóre kobiety stosują tę herbatę również we wczesnym okresie ciąży w celu zmniejszenia nudności i wymiotów. Istnieją badania sugerujące, że herbata z liści malin może pomóc wzmocnić macicę.
- Może też skrócić poród. Niektóre badania sugerują, że herbata z liści malin może pomóc skrócić czas porodu i ograniczyć stosowanie interwencji porodowych. Jedno ze starszych badań wykazało, że kobiety, które piły herbatę z liści malin w późniejszym okresie ciąży, rzadziej korzystały z różnych interwencji; zmniejszało się także prawdopodobieństwo przedwczesnego porodu. Chociaż potrzebne są dalsze badania, uważa się, że łatwiejszy poród z mniejszą liczbą interwencji może zmniejszyć krwawienie po porodzie.
Herbata malinowa w medycynie ludowej
W medycynie ludowej herbata malinowa od dawna znana jest jako doskonały środek na przeziębienia. Nawet lekarze często zalecają tę herbatę. Herbata malinowa pomaga obniżyć gorączkę. Jest to bezpieczny środek ludowy i może być śmiało podawany także starszym dzieciom. Oczywiście pod warunkiem, że dziecko nie jest uczulone na jagody lub nie ma indywidualnej nietolerancji. Maliny można włączyć do diety dzieci od drugiego roku życia. Herbata malinowa jest początkowo podawana dziecku w ilości 1 łyżki stołowej dziennie. Później proporcje są stopniowo zwiększane.
Oprócz liści malin, do herbaty można używać jagód, łodyg i gałązek. Gorącą herbatę malinową podaje się przy gorączce. Dorosłym zaleca się picie 1-3 filiżanek dziennie.
Przepisy na herbaty malinowe
Wszystkie herbaty z malinami są dobre na kaszel, gorączkę i „wypocenie choroby”. Po wypiciu filiżanki tej herbaty należy się położyć i ciepło przykryć. Dżem malinowy ma takie same właściwości jak herbata malinowa – jagody praktycznie nie tracą swoich właściwości po ugotowaniu. Dlatego spożywanie konfitur, podobnie jak herbaty, może obniżyć temperaturę i pomóc w regeneracji po przeziębieniach i chorobach układu oddechowego.
Herbata z łodyg malin z igłami sosnowymi
Potrzebne będą:
- naczynie odporne na temperatury;
- 50 g suszonych łodyg malin;
- kilka suszonych jagód malin;
- 5-10 zielonych igieł sosnowych;
- 1 l wody.
Pokrój łodygi malin na kawałki i wrzuć do wrzącej wody. Gotuj przez 15-20 minut na małym ogniu. Do zaparzonej herbaty dodaj igły sosnowe i maliny. Pozostaw kubek pod przykryciem na kolejne 30-45 minut. Następnie odcedź i wypij.
Herbata z owoców maliny
Potrzebne będą:
- kubek do przygotowania herbaty;
- 1-2 łyżeczki suszonych malin;
- 200 ml wrzącej wody.
Zalej suszone maliny wrzącą wodą i parz przez 5-10 minut. Nie przecedzaj herbaty przed wypiciem. Gdy jagody napęcznieją, można je zjeść.
Herbata z liści malin
Potrzebne będą:
- naczynie odporne na temperatury;
- 2 łyżeczki pokruszonych suszonych lub świeżych liści malin;
- 400 ml wrzącej wody.
Zalej liście malin wrzącą wodą i pozostaw na około 20 minut do zaparzenia. Odcedź herbatę przed wypiciem. Herbata ta może pomóc w leczeniu nie tylko zapalenia dróg oddechowych, ale także zapalenia żołądka.
Herbata z liści malin i dzikiej róży
Potrzebne będą:
- naczynie do parzenia herbaty;
- 2 łyżeczki suszonych liści dzikiej róży;
- 2 łyżeczki suszonych liści malin;
- 1 łyżka miodu;
- 1 l wody.
Zalej suszoną dziką różę i maliny wrzątkiem. Odstaw na kilka godzin, następnie przecedź i dodaj łyżkę miodu. Nalej 1/3 kubka przygotowanej herbaty i uzupełnij resztę kubka gorącą, przegotowaną wodą.
Przepis na dżem malinowy
Potrzebne będą:
- garnek do robienia dżemu;
- czyste, podgrzane słoiki o pożądanej wielkości do przechowywania konfitur;
- 1 kilogram malin;
- 500 gramów cukru żelującego;
Usuń szypułki z umytych malin. Umieść maliny w garnku i zasyp cukrem żelującym. Lekko wymieszaj i naciśnij owoce, aby puściły sok. Doprowadź garnek do wrzenia i gotuj przez około 5 minut, ciągle mieszając. Zdejmij garnek z kuchenki i zbierz pianę. Przełóż dżem do przygotowanych małych słoiczków. Zakręć pokrywkę i pozostaw do ostygnięcia. Gdy wystygnie przechowuj w chłodnym, ciemnym miejscu.
Działania uboczne picia herbaty malinowej
Herbata malinowa jest bezpieczna dla większości ludzi. Nawet jeśli występują skutki uboczne, są one łagodne. Należy jednak mieć je na uwadze. Niektóre niepotwierdzone dowody sugerują, że herbata z liści malin może:
- Mieć właściwości przeczyszczające.
- Pomimo swoich pozytywnych właściwości, może mieć negatywny wpływ na kobiety w ciąży. Chociaż nie ma oficjalnych zaleceń dotyczących ilości wypijanej herbaty, większość źródeł zaleca, aby nie przekraczać 1 kubka lub 220 ml dziennie w pierwszym trymestrze ciąży i 1-3 kubków (220-660 ml) dziennie w drugim i trzecim trymestrze ciąży. Te same zalecenia dotyczą karmienia piersią.
- Mieć negatywny wpływ na osoby z cukrzycą. Maliny wchodzą w interakcje z lekami regulującymi poziom cukru i powinny być stosowane ostrożnie w przypadku cukrzycy.
- Mieć skutki uboczne u dzieci poniżej 2 roku życia.
Źródła badań:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4931538/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31960481/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32608435/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28135203/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35188267/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7871383/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11370690/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3407953/
Zdjęcia poglądowe © Canva.