Melisa lekarska (Melissa officinalis) to gatunek rośliny z rodziny jasnotowatych, rodzaju Melissa. Melisa to wieloletnia roślina zielna, która dorasta do 30-120 cm wysokości. Łodyga rośliny jest prosta, rozgałęziona i pokryta włoskami. W liściach i łodygach gromadzi się olejek eteryczny o przyjemnym cytrynowym zapachu, dlatego z tej rośliny przyrządza się orzeźwiającą herbatę, idealną do picia na zimno w gorące letnie dni i na ciepło w chłodne pory roku.
Kwiaty są zebrane w grona po 3-12 sztuk, a ich korona jest biaława, różowa lub bladoróżowa. Owocami melisy są ciemnobrązowe orzeszki. Jest to jedyny gatunek z rodzaju melisa w Polsce, rośnie na łąkach, w ogrodach i sadach.
Ze względu na przyjemny aromat olejku eterycznego melisa lekarska jest wykorzystywana do produkcji likierów i perfum, a ze względu na swoje właściwości lecznicze – także w medycynie. Roślina zawiera dużo olejków eterycznych, substancji gorzkich, kwasów organicznych, garbników i innych substancji, a liście zawierają dużo witaminy C. Jako surowce lecznicze liście melisy zbiera się w okresie kwitnienia rośliny – od czerwca do września.
Lecznicze właściwości herbaty z melisy dla organizmu
- Herbata z melisy może zmniejszyć objawy stresu, niepokoju, nerwowości, pomóc się zrelaksować i poprawić nastrój. Jeśli w pracy doświadczasz stresu i wpływa on na Twój nastrój – w przerwach pij herbatę z melisy.
- Herbata z melisy pomoże Ci, jeśli cierpisz na bezsenność lub niespokojny sen. Zmniejszy ona niepokój i zaburzenia snu. Aby uzyskać lepszy efekt, połącz melisę z walerianą i wypij ją tuż przed snem.
- Herbata z melisy może pomóc układowi trawiennemu w przypadku bólu brzucha. Dla wzmocnienia efektu można dodać 1 łyżeczkę posiekanych liści melisy, np. do smoothie.
- Melisa może pomóc w przypadku nudności. Wypij herbatę z melisy, gdy tylko poczujesz pierwsze objawy nudności.
- Herbata z melisy jest również dobra w łagodzeniu objawów zespołu napięcia przedmiesiączkowego (PMS) i skurczów menstruacyjnych. Herbata jest najbardziej skuteczna, gdy jest pita przez cały cykl, a nie tylko wtedy, gdy objawy już się pojawiły.
- Herbata z melisy może łagodzić łagodne bóle głowy. W przypadku silniejszego bólu skuteczniejsze może być dodanie posiekanych liści melisy do posiłku (na przykład jednej łyżeczki do smoothie).
- W przypadku bólu zębów można pić herbatę, przykładać liście melisy na dziąsła, ale dla najbardziej skutecznego efektu można zastosować olejek eteryczny z melisy rozcieńczony innym roślinnym olejem bazowym.
- Herbata z melisy może obniżać ciśnienie krwi, jednocześnie chroniąc przed poważnymi chorobami układu krążenia.
- Herbata z melisy może być również stosowana zewnętrznie w leczeniu chorób skóry.
Herbata z melisy dla dzieci i niemowląt
Herbata z melisy dla dzieci: uspokaja, zmniejsza strach, niepokój, drażliwość, łagodzi ból, pomaga na bezsenność. Może być podawana niemowlętom od 9 miesiąca życia. A melisa w połączeniu z walerianą będzie mieć jeszcze lepsze efekty uspakajające. Dzieciom należy podawać wyłącznie świeżo zaparzoną, letnią i niesłodzoną herbatę. Nie powinna być zbyt mocna, aby nie była zbyt gorzka. Jeśli zachodzi potrzeba codziennego przyjmowania herbaty z melisy, należy to robić przez maksymalnie 2 tygodnie, a następnie zrobić co najmniej 2-tygodniową przerwę.
Badania wykazały, że napar z melisy jest nie tylko nieszkodliwy dla dzieci matek karmiących piersią, ale także można go bezpiecznie pić razem z rumiankiem i koprem włoskim. Pomaga dzieciom z kolką, biegunką i innymi chorobami. Herbatka ta powinna być jednak spożywana w niewielkich ilościach – mniejsze ilości w mleku matki nie będą szkodliwe.
Jak zaparzyć herbatę z melisy
Herbata z melisy ma cytrusowy smak z nutą mięty i cytrynowy aromat. Ten wyśmienity napój dobrze komponuje się z różnymi innymi ziołami lub herbatami ziołowymi i można go dosładzać różnymi słodzikami – możesz użyć wyobraźni, eksperymentować i odkrywać nowe smaki.
Liście melisy do herbaty można kupić w sklepach lub wyhodować we własnym ogrodzie lub nawet na domowym parapecie. Do domowej herbaty z melisy możesz użyć suszonych lub świeżych liści, zerwanych prosto z rośliny rosnącej w Twoim ogrodzie.
Jeśli chcesz zasuszyć liście melisy na herbatę, najlepiej zebrać je tuż przed rozpoczęciem kwitnienia rośliny. To właśnie wtedy rośliny koncentrują najwięcej przeciwutleniaczy i olejków eterycznych, co zapewnia im więcej korzyści zdrowotnych i lepszy smak. Odetnij liście melisy na łodydze, tuż nad drugim rzędem liści. Przycinanie rośliny w ten sposób pobudzi wzrost nowych pędów, co zwiększy plony. Umyj świeże liście melisy zimną wodą i wysusz je. Melisę można również wysuszyć, przecinając ją wraz z łodygami, związując w pęczki i wieszając w dobrze wentylowanym pomieszczeniu, z dala od światła słonecznego. Suszone liście przechowuj w szczelnym pojemniku lub papierowej torbie w ciemnym miejscu. Suszona melisa zachowa swój doskonały smak przez kilka miesięcy.
Do przygotowania herbaty z melisy potrzebne będą:
- 1 łyżka suszonych liści melisy lub 2 łyżki świeżych liści lub garść świeżych liści melisy.
- 1 litr wody.
- Ulubiony słodzik (miód, cukier, syrop z agawy lub inny).
Dodaj liście melisy do kubka lub czajniczka i zalej wrzącą wodą. Pozwól ziołom parzyć się przez 5-10 minut, a następnie dodaj cukier lub słodzik.
Możesz połączyć melisę z innymi ulubionymi ziołami.
Herbata z melisy parzona na słońcu – na gorący letni dzień
Do przygotowania tej herbaty nie potrzeba nawet czajnika, więc można ją łatwo przygotować, spędzając czas na łonie natury.
Potrzebne będą:
- Duże szklane naczynie.
- 4 łyżki suszonych liści melisy lub 8 łyżek świeżych liści melisy.
- 2 litry chłodnej wody.
- Bezpośrednie światło słoneczne.
Umieść liście melisy w szklanym naczyniu i zalej wodą. Umieść naczynie na zewnątrz w bezpośrednim świetle słonecznym i pozostaw na 3-4 godziny, aby herbata naciągnęła. Następnie przelej do szklanek i podawaj z kostkami lodu.
Możliwe skutki uboczne melisy
Jest bardzo mało prawdopodobne, aby picie herbaty z melisy, nawet codziennie, powodowało jakiekolwiek skutki uboczne. Ryzyko wzrasta w przypadku spożywania liści melisy. W takim przypadku zaleca się spożywanie nie więcej niż 2 g dziennie przez maksymalnie 4 miesiące. Następnie należy zrobić przerwę.
Jeśli spożywa się zbyt dużo melisy, działania niepożądane mogą obejmować ból głowy, bolesne oddawanie moczu, podwyższoną temperaturę, nudności, wymioty, ból brzucha, zawroty głowy, alergie.
Herbata z melisy jest dobra w czasie ciąży, ponieważ działa kojąco, pomaga poprawić apetyt, tłumi nudności itp. Herbatę tę należy jednak stosować z umiarem. Zbyt duża ilość może mieć odwrotny skutek: zioła mogą powodować bóle głowy, a nawet poronienie.
Jeśli cierpisz na jakiekolwiek schorzenia lub przyjmujesz leki (zwłaszcza na jaskrę, zaburzenia tarczycy, środki uspokajające), przed zastosowaniem liści melisy lub suplementów należy skonsultować się z lekarzem.
Źródła badań:
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0944711306000250
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0378874116302732?via%3Dihub
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16041731/
Zdjęcia poglądowe © Canva.